| Yeraltı Sularında Yüksek Florürün Dağılımı ve Dental Florozis İçin Sağlık Bilgi Sistemlerinde CBS Tabanlı Karar Destek Sistemi Geliştirilmesi | |||||
| Distribution of High Fluoride in Groundwater and Improving GIS-based Decision Support System in Health Information Systems for Dental Fluorosis | |||||
| Fen Bilimleri | 22055 | ||||
| Doktora Tez Projesi | Prof.Dr. Mehmet İrfan YEŞİLNACAR | ||||
| Mühendislik Fakültesi | 2022 | ||||
| 2024 | 24-03-2022 | ||||
| 23-06-2024 | (Bursiyer) Öğrenci Perihan DERİN (Yardımcı Araştırmacı) Uzman Abdullah İzzeddin KARABULUT | ||||
| Florür, tüm elementler arasında en elektronegatif ve en reaktif olanıdır. Florür vücuda çeşitli yollarla alınır. Günlük optimum doz aşıldığında, aşılan dozun miktarına ve alım süresine göre vücutta çeşitli sistemik etkilerin ortaya çıktığı florozis hastalığına neden olmaktadır. Son yıllardaki potansiyel florür kaynaklarının çeşitliliği nedeniyle, özellikle dental florozisin prevelansında artış gözlenmektedir. Yapılan çalışmalarla hem dental dokuların doğal mineralizasyonu esnasında gelişen biyokimyasal süreçlerin hem de dental florozisten sorumlu mekanizmaların daha iyi anlaşılması amaçlanmaktadır. Florozis mekanizması hala tam olarak aydınlatılmamıştır. Bu nedenle florun etkileri, mekanizmaları, flor alım kaynakları, alım süreleri birçok araştırmanın konusu olmaya devam etmektedir. Benzer şekilde, diş çürükleri Türkiye dahil olmak üzere dünya çapında büyük bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmekte ve tüm yaş gruplarında yaygın ağrı, rahatsızlık ve işlev bozukluğuna neden olmaktadır. Diş sağlığı problemleri aynı zamanda dünyadaki en maliyetli hastalıklardan biridir. Sağlık endüstrisi hem Türkiye'de hem de dünyada hayati önem taşıyan önemli bir sektördür. Bu alanda yapılacak her bir iyileştirme toplum sağlığı açısından büyük önem teşkil etmektedir. Bu sebeple sektörde gerçekleşen her bir veri analizinin büyük titizlikle gerçekleştirilmesinin maddi ve manevi olarak birçok faydası bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı; Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) teknolojisini kullanarak, Türkiye'de içme suyuna bağlı kırsal bir bölgede dental florozis riski altındaki popülasyonların dağılımının ayrıntılı bir analizinin gerçekleştirilmesi. İçme suyu standardını aşan florür konsantrasyonları ve dental florozis vakaları baz alınarak kümeleme ve sınıflandırma analizlerinin yapılması ve verilerin analizi için bir veri madenciliği yazılımı olan WEKA programı ve farklı algoritmalar kullanılması. Oluşturulacak haritalar ve algoritmalar ile ilgili planlayıcılar ve politika yapıcılar tarafından, diş çürüklerini önlemek amacıyla toplum düzeyinde uygun tavsiyeler ve müdahalelerin yapılması ve diş florozunu en aza indirilmesi. Elde edilecek bulgular ile Türkiye'de sürdürülebilir ağız sağlığı iyileştirmesinde ve stratejilerin geliştirilmesine yardımcı olunması. Ayrıca içme suyundaki güvenli olmayan florür seviyeleri sorununu ele almak için bilinçli kararlar alınmasına ve dolayısıyla ilgili sağlık sorunlarının önlenmesine katkıda bulunulması. Yeraltı sularında yüksek florür ve dental florozis sorunu için sağlık bilgi sistemlerinde CBS tabanlı bir karar destek sistemi geliştirilmesidir. | |||||
| Fluoride is the most electronegative and most reactive of all the elements. Fluoride is taken into the body in a variety of ways. When the daily optimum dose is exceeded, it causes fluorosis, in which various systemic effects occur in the body, depending on the amount of the dose and the duration of intake. Due to the diversity of potential sources of fluoride in recent years, an increase in the prevalence of dental fluorosis has been observed. With these studies, it is aimed to better understand both the biochemical processes that develop during the natural mineralization of dental tissues and the responsible mechanisms for dental fluorosis. The mechanism of fluorosis is still not fully elucidated. For this reason, the effects of fluoride, its mechanisms, sources of fluoride intake, duration of intake continue to be the subject of many studies. Similarly, dental caries remains a major public health problem worldwide, including Turkey, and causes widespread pain, discomfort, and dysfunction in all age groups. Dental health problems are also one of the costliest diseases in the world. The health industry is an important sector that has vital importance both in Turkey and in the world. Every improvement to be accomplished in this area is a great importance in terms of public health. For this reason, there are many materially and morally benefits of performing each data analysis in the sector with great care. The aim of this study; Performing a detailed analysis of the distribution of populations at risk of dental fluorosis in a rural area dependent on drinking water in Turkey using Geographic Information System (GIS) technology. Performing a cluster analysis based on fluoride concentrations exceeding the drinking water standard and cases of dental fluorosis, and using a data mining software, WEKA, and different algorithms to analyze the data. Making appropriate recommendations and interventions at the community level in order to prevent dental caries and minimizing dental fluorosis by the planners and policy makers regarding the maps and algorithms to be created. Assisting in the development of sustainable oral health improvement and strategies in Turkey with the findings to be obtained. It also contributes to making informed decisions to address the problem of unsafe levels of fluoride in drinking water and thus to the prevention of related health problems. Development of a GIS-based decision support system in health information systems for the problem of high fluoride and dental fluorosis in groundwater. | |||||
| Sonuç Raporu özeti girilmemiştir. | |||||